Жаңалықтар

Жаңалықтар, оқиғалар, хабарландырулар

ҚР Сенаты мен Алматы қаласы Мәжілісі депутаттарының ЯФИ-ге сапары

Ядролық физика институтына Қазақстан Республикасы Сенатының депутаттары Асанова Жанна Бейсентайевна, Ниязова Нурия Исмагиловна, Шиповский Геннадий Геннадиевич, сондай-ақ Алматы қаласы мәслихатының депутаттары Джузеева Қарашаш Узбекбайқызы және Серикова Салтанат Бахтияровна жұмыс сапарымен келді. Депутаттар тобының сапары бас директор Саябек Сахиевтің институттың ғылыми-техникалық қызметі туралы таныстырылымынан басталды. Бас директор ЯФИ-дің құрылу тарихы, негізгі 8 негізгі электрофизикалық қондырғы, қызметінің негізгі бағыттары туралы, ядролық және радиациялық технологияларды әзірлеу және қолдану, медицина мен өнеркәсіп үшін радиоизотопты өнімдерді өндіру және т.б., ғылыми қызметкерлердің жарияланымдық жетістіктері туралы айтып, Институт қызметкерлері соңғы 5 жыл ішінде Web of Science деректер базасында жарияланған жұмыстардың саны бойынша ҚР ғылыми-зерттеу институттары арасында бірінші орында тұрғанын атап өтті. Бас директор өз сөзінде Институттың ҚР-ның атом өнеркәсібі үшін кадрлар даярлауда өте үлкен тәжірибесі бар екенін атап өтіп, сонымен бірге ЯФИ-да атом электр станциялары үшін мамандарды даярлау үшін барлық қажетті инфрақұрылым бар екенін, атап айтқанда, ғылыми-зерттеу стационарлық реакторы, критикалық стенд, әртүрлі типтегі үдеткіштер, сонымен қатар институт базасында АЭХА қолдауымен үш оқу орталығы жұмыс істейді, олардың қызметі атом өнеркәсібі үшін кадрларды дайындау болып табылады. Сондай-ақ, бас директор ЯФИ-әл-Фараби атындағы ҚАҰУ-ҚАЭС арасында үшжақты консорциумдық келісім жасалғанын, атап айтқанда, бұл Институт базасында атом электр станциясын дайындауды көздейтінін жеткізді. Институт қызметімен танысқаннан кейін депутаттар күн тәртібіндегі өзекті мәселелерді талқылауды ұсынды. «Біз сіздерге депутаттық міндетіміз аясында келдік. Біз қазірдің өзінде бірқатар жерлерді аралап көрдік. Президент Парламентке тапсырма қойды, ол аймақтармен өзара әрекеттесу. Сондықтан, сіздерді толғандыратын мәселелермен танысқымыз келеді. Бұл өз кезегінде біздің мақсат аясында жинайтын сұранысты қалыптастыруға көмектеседі», - деді ҚР Сенатының депутаты Жанна Асанова. Соның негізінде бас директор бірқатар өзекті мәселелерді атап өтті. Біріншіден, бұл атом өнеркәсібі саласындағы студенттерге арналған ЯФИ базасында жатақхана құрылысы. Ол жатақхананың салынуы болашақ атом электр станциясына кадр даярлау мәселесін шешіп қана қоймай, жас мамандардың ғылыммен айналысуына, ел экономикасын дамытуға жағдай жасайтынын атап өтті. Сондай-ақ Саябек Сахиев ЯФИ ядролық медицинаның қозғалтқышы болып табылатынын, ал Институт Қазақстанда дәрі-дәрмектің әуе тасымалына қойылған шектеулерге, сондай-ақ арнайы медициналық орталықтар мен мамандардың жетіспеушілігіне байланысты радиофармацевтикалық препараттардың көп мөлшерін шығара алмайтынын айтты. «Ядролық физика институты – қатерлі ісік ауруын емдеуге арналған арнайы радиофармацевтикалық препараттар шығаратын жалғыз ұйым. Бұл қалқанша безінің қатерлі ісігін емдеуге арналған йод-131. Әзірге мұндай емдеу тек Ядролық медицина орталығында ғана бар. Ол тек 15 «ыстық» төсек-орынмен жабдықталған. Науқас емделіп жатқанда, ол радиоактивті ерітіндіні ішеді және емдеу кезеңінде ол радиацияның тасымалдаушысы болып табылады. Сондықтан ол ерекше құрылымы бар жабық жағдайда болуы шарт. Бұл арнаулы кәріз жүйесі, арнайы қызмет. Біз көп адамды емдеу үшін көбірек препаратты жеткізуге дайынбыз», - деп пікір білдірді бас директордың өндіріс жөніндегі орынбасары Евгений Ермаков. Кездесуде сондай-ақ 2006 жылы жоспарланған ЯФИ аумағында медициналық орталық салу мәселелері талқыланды. Сонымен қатар, медициналық мақсаттағы изотоптар өндірісін кеңейту, жартылай өткізгіштер өндірісі үшін кремнийді легирлеу, материалтану зерттеулерін жүргізу үшін жаңа зерттеу реакторын салу қажеттілігі атап өтілді. Бұдан әрі депутаттар тобы ССР-Қ ғылыми-зерттеу реакторында болды. Орталық залда қонақтар реактордың қуаты, отын түрі және т.б. сияқты негізгі техникалық сипаттамаларымен, сондай-ақ реакторда жүргізілетін негізгі жұмыстармен танысты.